Praksis Sayı 52 - Feminist Politika ve Kadın Emeği

Bu sayıda, feminist politikanın merkezine yerleştirdiğimiz ücretli ve ücretsiz kadın emeğini farklı boyutlarıyla ele alıp inceleyen yazılarla bir kez daha tartışmaya açıyoruz. Kadın emeği feminist politikanın merkezinde yer alıyor çünkü ataerkil sistemin başlıca yeniden üretim mekanizmalarından biri, kadınların hane içindeki emek süreci.

İnsanın üretiminden yeniden üretimine, insanın yeniden üretiminden emek gücünün yeniden üretimine uzanan bu emek etkinliği, toplumun yeniden üretimini sağlamakla kalmıyor, sermayenin yeniden üretiminin de başlıca dayanağını oluşturarak, kapitalist sistemin varoluş koşulunu yaratıyor.

Kapitalizmin ücretli kadın emeğini sömürüsü de özgül bir biçim alıyor. Dünyanın hemen her yerinde kadın çalışanlar emek yoğun alanlarda kümeleniyor, aynı işi yaptıkları halde erkek çalışanlardan daha düşük ücret alıyor, yönetici pozisyonlarda çok az temsil edilebiliyor, üstelik iş yerinde mobbinge, tacize ve şiddete maruz kalıyorlar.

Tüm bu baskı ve sömürüye karşı feminist bir politika üretebilmek için kadının emek süreçlerinin bütünlüklü bir analizine ihtiyaç var. Böylesi bir analiz, her özgül alanda kadının ücretli emeğinin ücretsiz hane içi emeği ile birlikte incelenmesini gerektiriyor kuşkusuz. İçinden geçtiğimiz kriz koşulları da kadın emeğini ve kadın istihdamını bir kez daha tartışmaya açıyor. Zira krizin kadın istihdamını nasıl etkilediği, krize karşı alınan tedbirlerin kadınların hane içindeki yükünü nasıl ağırlaştırdığı, krizlerle birlikte güç kazanan muhafazakâr politikaların kadınların hayatını nasıl zorlaştırdığı önemli meseleler olarak karşımızda duruyor.

Kadın emeği hem ataerkil baskının hem de kapitalist sömürünün kesişiminde durduğu için, feminist politikanın ataerkiye ve kapitalizme karşı bir mücadele hattını çizmesi zorunlu hale geliyor. Ayrıca birçok ülkede birbiri ardına patlak veren feminist grevler, kadın emeğini feminist mücadelenin merkezine taşıyor.

Bu sayının kadın emeğinin günümüz dünyasında taşıdığı özgüllükleri, kadın emeğine yönelik dolaylı / dolaysız politikaları, emek süreçlerinde kadınların yaşadığı sorunları tartışmaya kapı aralamasını umut ediyoruz.